گذشته، حال و آینده کمیته‌ها (۴)؛ مدینه فاضله کمیته انضباطی، کاهش شکایت‌هاست

رئیس‌ فدراسیون والیبال اهداف بلندمدتی برای کمیته‌های مختلف تدوین کرده است که ایجاد ساختارهای قانونمند برای برگزاری مسابقات منظم و سالم، از جمله اهداف کمیته انضباطی است.

 

روابط عمومی فدراسیون والیبال در نظر دارد در سلسله گزارش‌هایی با استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان به وضعیت گذشته، حال و برنامه‌های تدوین شده برای آینده کمیته‌های مختلف فدراسیون بپردازد.

در چهارمین گزارش “گذشته، حال و آینده کمیته‌ها” به چگونگی دستیابی به اهداف کمیته انضباطی می‌پردازیم.

 

** انتظارات فدراسیون از کمیته انضباطی

فدراسیون والیبال از کمیته انضباطی انتظار دارد که با تدوین قوانین و مقررات لازم و بررسی شکایت‌ها، برای حفظ نظم و انضباط در برگزاری هر چه بهتر و سالم‌تر مسابقات، ایجاد رقابت سالم و رعایت مقررات، موازین اخلاقی و منش ورزشی و ایجاد محیطی سالم در ورزش والیبال تلاش کند.

بنابر این، طبیعی است که قوانین و مقررات تدوین شده از سوی کمیته انضباطی برای رسیدن به اهدف مدنظر، باید منطبق با قوانین فدراسیون بین المللی والیبال و فدراسیون والیبال جمهوری اسلامی ایران باشد.

دبیر فدراسیون، رئیس کمیته برگزاری رویدادها و مسابقات، رئیس کمیته داوران، رئیس کمیته انضباطی، یک کارشناس آشنا به مسائل والیبال بر حسب ضرورت و سه نماینده از وزارت ورزش و جوانان (بازرسی، حقوقی و دفتر مشترك)، اعضای کمیته انضباطی فدراسیون والیبال هستند.

بر اساس آئین‌نامه کمیته انضباطی فدراسیون والیبال، مدیر باشگاه، سرپرست تیم، داوران مرتبط با مسابقه از طریق کمیته داوران، نمایندگان ناظر فدراسیون یا هیات های مرتبط با مسابقه از طریق کمیته برگزاری رویدادها و مسابقات، بازیکنان، مربیان و سایر عوامل تیم‌های شرکت کننده در لیگ‌ها و مسابقات قهرمانی کشور می‌توانند شکایت‌های خود را مطرح کنند.

 

** کمیته انضباطی استقلال لازم را داشته باشد

کارشناسان و مربیان والیبال معتقدند کمیته انضباطی فدراسیون به خاطر فشارها و دخالت‌ها، نمی‌تواند مستقل عمل کند و به همین دلیل آرای صادر شده ضمانت اجرایی ندارد.

ناصرشهنازی مربی پیشین تیم ملی والیبال با تاکید بر اینکه کمیته انضباطی باید استقلال لازم را داشته باشد، افزود: استقلال کاری مهمترین اولویت برای کمیته انضباطی است اما متاسفانه به دلیل فشارها و دخالت‌ها، این کمیته در استقلال جامع و کامل دچار مشکل می‌شود.

وی تصریح کرد: افراد شایسته‌ای در این کمیته فعال هستند، دکتر فرخی انسانی سالم، درست و پرهیزگار است. اما من که دو بار به کمیته انضباطی مراجعه کردم، استنباطم این بوده که افراد عادل و فرهیخته در این کمیته فعالیت دارند، اما در استقلال کاری دچار مشکل می‎شوند و نمی‌توانند در مورد آرای صادرشده استقلال کامل داشته باشند.

 

• قانون‌محور باشیم

شهنازی برای تشریح بیش‌تر ادعای خود گفت: مثلا در سازمان لیگ قبلی وقتی درباره تیمی تصمیمی می‌گرفتند، “وتو” می‌شد. پورحسن رئیس سازمان لیگ مدیر شایسته‌ای بود و من به او ایمان داشتم، اما عوامل درون سازمانی یا برون سازمانی به سازمان لیگ فشار می‌‌آوردند و یا با تصمیماتی که گرفته می‌شد، مخالفت می‌کردند. این مشکل تنها در والیبال نیست و در همه فدراسیون‌ها اتفاق می افتد و افراد سیاسی به خودشان اجازه می‌دهند در ورزش دخالت کنند. این عمده‌ترین ضعف است، زیرا به جای اینکه قانون محوریت باشیم، رابطه محور هستیم.

شهنازی که سابقه هدایت تیم‌های مختلف در لیگ برتر والیبال ایران در پرونده کاری خود دارد، با تاکید بر اینکه این اتفاقات به نفع والیبال نخواهد بود، ‌افزود: شخصیت حقیقی و حقوقی باشگاه‌ها در کمیته انضباطی دیده نمی‌شود. در واقع به صورت کدخدامنشی در قبال آنها عمل می‌شود. به خاطر اعتبار افراد و باشگاه‌ها، تصمیمات متفاوتی درباره یک موضوع مشابه گرفته ‌می‌شود. از نظر قانونی، کمیته انضباطی باید صلابت داشته باشد.

این مربی و کارشناس والیبال به اهمیت تاثیر روابط در ارگان‌های مختلف فدراسیون والیبال اشاره کرد و گفت: در والیبال تیم‌ها و باشگاه‌ها ارزش افزوده  زیادی ندارند. اگر در فوتبال بخواهید یک تیم سوپرلیگی خریداری کنید، 100میلیارد هزینه خواهد داشت، اما خرید یک تیم باشگاهی در والیبال زیاد هزینه ندارد زیرا هیچ وقت ضوابط در این رشته ورزشی در کشورمان حاکم نشده است.

شهنازی با تاکید بر اینکه کمیته انضباطی باید قاطعانه با متخلفان برخورد ‌کند،‌ افزود: رئیس کمیته انضباطی همواره اصول حقوقی را اجرا می‌کند، اما برخی مواقع به خاطر بحث حقوقی و حقیقی، ملاحظه می‌کند تا اعتبار افراد زیر سئوال نرود. در بسیار از مواقع کمیته انضباطی با آرای خود باعث تکرار تخلفات افراد میشود. به عنوان مثال وقتی باشگاهی بدهکار است و مطالبات بازیکنانش را نمی‌دهد، نباید مسامحه کرد و کمیته انضباطی‌ با اینگونه برخوردها، باعث افزایش دیون باشگاه‌ها به بازیکنان، مربیان و .. می‌شود.

این مربی بین المللی والیبال ایران با اشاره به اینکه رای کمیته انضباطی ضمانت اجرایی ندارد، ‌تاکید کرد: چیزی که کمیته انضباطی صادر می‌کند، رای است نه حکم. در حالی که آرای کمیته انضباطی باید عین حکم قضایی اجرا شود. اگر این اتفاق بیافتد، فدراسیون می‌تواند مستقل عمل کند. اما می‌بینیند که بعد از اعلام رای از طرف کمیته انضباطی، باید به دادگاه شکایت کنید، با دایره قضایی و حقوقی صحبت کنید تا رای صادر شده، اجرایی شود. یکسری مراحل قانونی باید طی شود.

 

** اجرای قوانین با مشکلاتی روبه‌روست

برخی کارشناسان و متخصصان والیبال معتقد هستند که قوانین کمیته انضباطی و کمیته برگزاری رویدادها و مسابقات مشکلی خاصی ندارد و در اجرای قوانین تناقض و مشکلاتی وجود دارد که باید آن‌ها را برطرف کرد.

جمشید حمیدی کارشناس رسانه و از خبرنگاران پیشکسوت والیبال با تاکید بر اینکه قوانین مشکلی ندارند و نحوه اجرای آن و ملاحظات در تصمیم‌گیری‌ها، مشکل آفرین است، افزود: در سال‌های گذشته در بعضی شهرها به صورت مکرر به داور، بازیکن و ناظر مسابقات فحاشی شده‌ است، ولی کمیته انضباطی و مسئولان کمیته برگزاری مسابقات هنوز نتوانسته‌اند، تماشاگران این شهر‌ها را کنترل کنند.

وی با بیان این که بعضی مواقع اعمال محرومیت برای بعضی‌ها به سرعت انجام می‌شود در حالی که محرومیت برای بقیه مشمول مرور زمان می‌شود، تصریح کرد: وجود افراد ذی‌نفوذ در ورزش و والیبال، همواره باعث اجرا نشدن درست قوانین شده است.

این کارشناس والیبال با یادآوری اینکه والیبال به عنوان بخشی از جامعه از روابط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تاثیر می‌پذیرد و باید قانونمندی به عنوان یک فرهنگ در همه بخش‌های آن نهادینه شود، گفت: کمیته انضباطی گاهی تصمیماتی گرفته که متناسب با تخلفات و جرایم نبوده است. این موضوع نشان می‌دهد که رئیس این کمیته و حتی فدراسیون تحت تاثیر عوامل جانبی بوده‌اند، وگرنه که قوانین مشکل خاصی ندارند.

حمیدی با اشاره به اینکه ملاحظه‌کاری در همه شئون جامعه به چشم می‌خورد و ایرادی به آئین نامه کمیته انضباطی وارد نیست، افزود: لیگ‌های والیبال سابقه 40 ساله دارد و در این مدت درباره آئین نامه‌های مربوط به مسابقات و کمیته انضباطی، بارها بحث و تبادل نظر شده‌است، بنابر این آئین‌نامه فعلی کمیته انضباطی، تکامل یافته این سال‌ها است و خیلی به آن ایراد نمی‌توان گرفت.

وی به دوران ریاست محمدرضا یزدانی خرم در فدراسیون والیبال و تاثیر افراد ذی‌نفوذ در تصمیم‌گیری‌ها اشاره کرد، گفت: فدراسیون والیبال در 10 تا 15 سال اخیر تصمیم به اجرای قانون داشته است اما در نهایت افراد ذی نفوذ اجازه این کار را ندادند. با توجه به شرایط جامعه، طبیعی است که فدراسیون والیبال را نمی‌توان به صورت انتزاعی مورد بررسی قرار داد و باید قانونمندی در سراسر جامعه جاری شود. والیبال یک بخش از جامعه است که از روابط اجتماعی و اقتصادی تاثیر می‌گیرد.

این کارشناس و پیشکسوت والیبال درخصوص برخی تصمیمات عجیب در کمیته انضباطی که متاثر از عوامل خارجی است، گفت: بارها تصمیماتی برای بازیکنان، داوران و باشگاه‌ها در نظر گرفته شده که متناسب با جرایم آنها نبوده‌ است.

وی تاکید کرد: به نظر من رئیس کمیته انضباطی و فدراسیون در تصمیمات خود نباید تحت تاثیر عوامل خارجی قرار گیرند. نباید افراد خارج از چارچوب‌های فدراسیون، مانند نمایندگان استانداری‌ها، مجلس شورای اسلامی و ارگان‌ها، در ورزش و والیبال مداخله کنند. به‌هر حال ملاحظات همیشه باعث عدم اجرای صحیح قوانین می‌شود.

حمیدی با یادآوری این که ناظران و داوران مسابقات با افزایش سطح دانش خود می‌توانند به کمیته انضباطی در اجرای قوانین کمک کنند، تصریح کرد: وقتی از کمیته انضباطی صحبت می‌کنیم، باید بگوییم داوران و به ویژه ناظران مسابقات باید قوانین را خوب بدانند و در مسابقات تحت تاثیر میمهان‌ نوازی و ارتباطات عوامل میزبانی قرار نگیرند. آنها باید رویه یکسان سازی را در ارائه گزارش‌های خود درباره همه شهرها و مسابقات اجرا کنند تا کمیته انضباطی هم بر مبنای مدارک و شواهد، تصمیم‌گیری کند.

این پیشکسوت رسانه‌ای والیبال با بیان اینکه برای ایجاد نظم و انضباط در مسابقات، تغییرات و دگرگونی در بین ناظران ضروری است، تاکید کرد: باید ناظران چه داوری و چه گزارشگر از آدم‌های بی غل و غش و عاری از هر گونه شائبه باشند. هر چند بسیاری از آنها استخوان خرد کرده والیبال هستند، ولی نیازمند دگرگونی هستیم. ناظران داوری باید تخصص فنی داشته باشند و قاطعانه تصمیم بگیرند.

وی افزایش تعداد ناظران داوری و مسابقات را هم راهکار حل برخی معضلات ذکر کرد، ‌افزود: وقتی این اتفاق بیافتد دیگر یک ناظر در طول سال مجبور نیست 10 بار به ارومیه، آمل و یا هر شهر دیگری برود و تحت تاثیر شرایط قرار بگیرد. وقتی تعداد ناظران زیاد باشد، هر ناظر سالی یکبار به هر شهری می‌رود و ملاحظه کاری را هم کنار می‌گذارد.

حمیدی با تاکید بر اینکه قوانین مشکلی ندارند اما باید در نحوه اجرا و گرفتن تصمیمات، مسائل روحی، روانی و انسانی در نظر گرفته شود، افزود: قوانین مشخص است. اما نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که در اجرای قوانین و مقررات، با انسان‌ها سروکارداریم. بنابر این باید لطایف و ظرایف انسانی را در نظر گرفت. وقتی بازیکن و تماشاگر پرخاش و فحاشی می‌کنند و یا داور خوب سوت نمی‌زند، حتما عوامل دیگری تاثیر داشته‌اند. به همین دلیل در کمیته انضباطی سوای وجود حقوقدان باید روانشناس اجتماعی و ورزشی هم داشته باشیم.

این کارشناس والیبال در پایان گفت: این پیچیدگی با گزارش‌های متعدد و جلسات توجیهی برطرف می‌شود . وقتی ناظر احساسی گزارش دهد، ‌کمیته انضباطی هم ملاحظاتی تصمیم می‌گیرد.

 

** تشکیل اتحادیه باشگاه‌ها در راستای اهداف کمیته انضباطی است

برخی کارشناسان و متخصصان والیبال بر ضرورت تشکیل اتحادیه باشگاه‌ها برای برطرف شدن مشکلات موجود در والیبال تاکید دارند و معتقد هستند که ایجاد نظم و انضباط در مسابقات از اهداف کمیته انضباطی است و با تشکیل اتحادیه باشگاه‌ها به این اهداف نزدیک می‌شویم.

عادل غلامی بازیکن سابق تیم ملی والیبال از جمله افرادی است که به تشکیل اتحادیه باشگاه‌ها برای برطرف شدن مشکلات والیبال تاکید دارد و درباره ارتباط اتحادیه با اهداف و عملکرد کمیته انضباطی فدراسیون والیبال، گفت: بازیکنان والیبال هم مثل مربیان و کارشناسان معتقدند دخالت‌‎ها و فشارهایی وجود دارد که نمی‌گذارد کمیته انضباطی همیشه مستقل عمل کرده و عدالت را برقرار کند.

وی مدعی شد که با قدرت دادن به کمیته انضباطی می توان فشارها و دخالت‌ها در کمیته انضباطی را کاهش داد و تصریح کرد: راه دیگر، تشکیل اتحادیه بازیکنان و باشگاه‌‌ها است، به نظر من این روش، بهترین راهکار برای حل مشکلات والیبال است. اتحادیه‌‌ها می‌توانند به صورت مستقل عمل کرده و جلوی بی قانونی‌ها را بگیرند.

بازیکن تیم لبنیات هراز آمل با بیان این که برخی بازیکنان نیز در مشکلات ایجاد شده از سوی باشگاه‌ها نیز مقصر هستند، گفت: خیلی از بازیکنان فقط به خاطر اینکه بیایند و بازی کنند و پولی بگیرند تا امور زندگی‌شان بگذرد، تن به هر کاری می‌دهند. این موضوع باعث می‌شود باشگاه‌ها قانونمند عمل نکنند اما اگر اتحادیه تشکیل شود، این شرایط پیش نمی‌آید.

غلامی به موضوع شکایتش از تیم اردکان یزد به کمیته انضباطی اشاره کرد و گفت: دوسال پیش در رابطه با قراردادم، از تیم اردکان یزد به کمیته انضباطی شکایت کردم. رئیس وقت سازمان لیگ نیز خیلی سفت و سخت پیگیر طلب من شد. خوشبختانه همه چیز خوب پیش رفت و من به حق و حقوقم رسیدم، آن زمان خیلی از بازیکنان موفق به دریافت طلب خود شدند.

وی مدعی شد که همیشه صدور رای کمیته انضباطی به اجرای عدالت منجر نمی‌شود و افزود: عوامل برون سازمانی در آرای کمیته انضباطی تاثیر گذارند، مثلا نماینده یک شهر زنگ می‌زند و کمیته انضباطی را تهدید می‌کند که فلان رای را بدهد یا ندهد. از این اتفاقات زیاد می‌افتد و حق خیلی از آدم‌ها به این شکل ضایع می‌شود. باید به کمیته انضباطی قدرت بیشتری داد تا بتوانند مقابل این افراد بایستند.

غلامی تاکید کرد: مسئولین فدراسیون والیبال هم از تیررس این تهدیدها و فشارها درامان نیستند. به همین دلیل بعضی وقت‌ها می‌بینید که یک تیم با کلی بدهکاری، اجازه فعالیت در لیگ برتر و یا دسته یک والیبال را دارد.

 

** در هر محکمه‌ای، یک نفر راضی است

برخی کارشناسان و متخصصان ورزش والیبال درباره عملکرد کمیته انضباطی به این نکته اشاره دارند که در هر محکمه‌ای تنها یک طرف دعوی راضی خواهد بود، بنابر این عملکرد این کمیته منتقدین بسیاری خواهد داشت.

فرهاد شاهمیری نماینده کمیته داوران در کمیته انضباطی از جمله افرادی است که از عملکرد این کمیته در سال‌های اخیر دفاع می‌کند و در تشریح دلایل آن، یادآور شد: رئیس و اعضای کمیته انضباطی سر موضوعات کوچک که حتی خود بازیکن و باشگاه اشتباه کرده‌اند، وقت می‌گذارند تا حقی از کسی ضایع نشود.

وی با تاکید بر اینکه مسئولان کمیته انضباطی در مواجهه با مشکلات برگزاری مسابقات والیبال در ایران که معمولا در کمتر کشوری به این شکل دیده می‌شود، باجدیت برخورد می‌کنند، افزود: یادآور می‌شوم، رئیس کمیته انضباطی انسانی شایسته، بااخلاق و آگاه به قوانین و مقررات است که موضوعات را با جدیت دنبال می‌کند. بعضی وقت‌ها در بررسی دقیق پرونده‌ها، اعضای کمیته خسته می‌شوند، ولی او خستگی ناپذیر است.

شاهمیری عمده پرونده‌های مطرح شده در کمیته انضباطی را درباره قرارداد بازیکنان با باشگاه‌ها و مسائل مالی و مطالبات آنها دانست و گفت: باشگاه یک بنگاه تجاری است و بازیکن به عنوان کارگزار وارد باشگاه می‌شود، فدراسیون و کمیته انضباطی  بیشتر درگیر این مسائل هستند و مسئولان کمیته انضباطی برای بررسی دقیق پرونده‌ها سعه صدر نشان می‌دهد.

وی در پاسخ به اظهار نظر برخی منتقدان که اعتقاد دارند، کمیته انضباطی درباره جرایم و تخلفات مشابه، آرای یکسان نمی‌دهد،‌ گفت: نه اصلا اینطور نیست؛ من در کمیته این را از نزدیک دیده‌ام. موضوعات و مسائل در کمیته انضباطی به صورت کلان در نظر گرفته می‌شود نه به شکل شخصی. یک موقع می‌شود که رای به مجموعه‌ای داده می‌شود که سالهاست سرپاست و ممکن است آسیب ببیند. من کمتر دیده‌ام روی شخص رای داده شود. چنین اتفاقی در کمیته انضباطی نیفتاده است. نمی‌دانم آنهایی که می‌گویند منظورشان چه کسی بوده‌است. من دیده‌ام برای شناسنامه یک نوجوان و جوان کمیته انضباطی و کارشناسانش یک ساعت وقت گذاشته‌اند. جوری به آن نوجوان و جوان درس داده‌اند تا دیگر اشتباه نکند و آسیب نبیند. در جاهای دیگر شاید برای این موضوع پنج دقیقه هم وقت نگذارند.

داور المپیکی والیبال و نماینده کمیته داوران در کمیته انضباطی با اشاره به اینکه یک جاهایی صلاح است رای به نفع یک مجموعه صادر شود، افزود: نارضایتی همیشه وجود دارد. شما بروید قوه قضائیه، یک نفر رای می‌آورد و نفر دوم ناراضی است. به عنوان مثال وقتی اتفاقی برای والیبال ارومیه بیافتد، نمی‌شود والیبال ارومیه را با این سابقه از ریشه زد. مازندران،‌ گنبد و‌ ارومیه؛‌ بنیان والیبال هستند. این تیم ها ریشه والیبال هستند. یک جاهایی صلاح بر این است که رای به نفع مجموعه صادر شود و نه یک شخص.

شاهمیری با تاکید بر این که در تصمیم گیری‌ها و صدور آرا در کمیته انضباطی دخالت و نفوذی ندیده است،‌ گفت: شخصا ندیده‌ام در تصمیمات کمیته انضباطی دخالتی شود و افرادی بخواهند اعمال نفوذ کنند. رئیس کمیته هم تحت تاثیر چیزی قرار نمی‌گیرد. تا کنون ندیده‌‌ام که با نفوذ و فشار کسی، کمیته انضباطی رای دهد. من خودم در این کمیته هستم و رای می‌دهم.

داور المپیکی والیبال ایران در پاسخ به این پرسش که افزایش آگاهی و سطح فنی ناظران و داوران مسابقات تا چه حدی در عملکرد کمیته انضباطی تاثیر‌گذار خواهد بود، گفت:  من سابقه 20 سال حضور در مسابقات جهانی را دارم. اطلاعات و تجهیزات ناظران والیبال ایران به روز است. در کل باید بگویم تکلیف قانون و برگزاری مسابقات روشن است. در همه جای دنیا نیز یکسان است، اما ناظران باید مقررات مسابقات را دقیق بخوانند تا اداره مسابقات نیز آسان شود.

 

** عملکرد سال 98 کمیته انضباطی

کمیته انضباطی فدراسیون والیبال در سال 98 بیش از 100 جلسه برای بررسی 80 پرونده مطرح شده برگزار کرد.

در مجموع کمیته انضباطی فدراسیون والیبال در سال 98 پس از استماع اظهارات مدعوین و بحث و بررسی پیرامون پرونده‌های تحت بررسی، آرای خود را برای 76 پرونده صادر کرد و آرای چهار پرونده دیگر در مراحل صدور رای است.

تدوین آئین‌نامه کمیته انضباطی و آئین‌نامه اجرایی و انضباطی برگزاری مسابقات از دیگر مواردی است که کمیته انضباطی در سال 98 بیش از 20 جلسه کاری برای تدوین آنها، برگزار کرده است.

 

**  جمع‌بندی

با توجه به مباحث مطرح شده از سوی کارشناسان و متخصصان والیبال، موارد زیر به عنوان جمع‌بندی مباحث برای بهبود عملکرد کمیته انضباطی فدراسیون والیبال ایران پیشنهاد می‌شود:

• کمیته انضباطی استقلال داشته باشد.
• آرای صادر شده از سوی کمیته انضباطی ضمانت اجرایی ندارد.
• کمیته انضباطی باید با تخلفات قاطعانه برخورد ‌کند.
• برای اجرای قوانین کمیته انضباطی تناقص و مشکلاتی وجود دارد که باید برطرف شود
• سرعت رسیدگی به پرونده‌ها افزایش یابد
• تصمیات کمیته انضباطی برای تخلفات مشابه، یکسان باشد
• افزایش سطح فنی و دانش ناظران و داوران، کار کمیته انضباطی را کمتر می‌کند.
• همچنین افزایش تعداد ناظران و داوران نیز راهکار حل برخی معضلات کمیته انضباطی است.
• تشکیل اتحادیه باشگاه‌ها می‌تواند به افزایش نظم و انضباط در مسابقات کمک کند.
• ناظران مقررات برگزاری مسابقات را دقیق‌تر بخوانند تا در کنترل دیدارها، بهتر عمل کنند.